Modern Dönemde Mucize Algısı

Özet

İslam düşünce gelenekleri içerisinde kelam ilminin önemli üst başlıklarından birisi nübüvvet meselesidir. Nübüvvet başlığı altında ise peygamber olan kimsenin peygamberliğine bir delil olarak istenen bazı karineler vardır. Bunlardan Tanrı-insan ilişkisi bağlamında en önemlisi de mucizedir. Çünkü mucize peygamberin kendisini aşan bir olgudur. İçerdiği tehaddî ile gösterdiği mucizenin Allah’tan başkasının yardım ve inayetiyle yapılamaz olduğunu göstermesi bakımından yalancı bir insanın peygamberlik iddiasından ayrışır. Salt iyi veya ideal bir insan olmak peygamberliğin geçerliğini sağlayan şartlardan biri olabilir. Ancak tek şart olamaz. Buradan hareketle mütekellimler peygamberliğin şartlarını tartışmışlar, peygamberin mucizelerinin ne gibi kriterlere sahip olması gerektiğini değerlendirmişlerdir. Mucizenin gayba iman etme noktasında önemli bir turnusol olduğu özellikle modern asırda ortaya çıkmıştır. Mucizeyi rasyonel bilime karşıtlığı derecesinde değerlendirenler bunun olmazlığını ispata girişmiş, mucizenin hakikatini savunanlar ise onun zorunluluğunun akli ve nassal temellerini ortaya koyarak mucize münkirlerini ilzama çalışmışlardır. Çalışmamızda özellikle nübüvvet başlığı altında mucize tartışmalarının izlerinin detaylı bir şekilde sürülebilmesi imkanını veren Ferid Vecdî ve Muhammed Hüseyin-Mustafa Sabri Efendi tartışmaları değerlendirilmiştir. Elmalılı’nın mucizenin daha da özel bir yapı arz ettiği ayın ikiye yarılması mucizesinin ayın doğal yapısının ayrılmazlığını savunan İbn Sînâ’ya karşı hem mucizenin fiziksel mümkünatını savunduğu Kamer suresinin ilk ayeti bağlamında tefsirinde ona yaptığı eleştiriler modern dönem alimleri açısından mucizenin imkânı ve gerekçeleri ile modern bilim karşısında müslümanın tavrının ne olacağı meselesi temellendirilmektedir.